Đầu tháng 9/1858, thực dân Pháp trong quá trình mở rộng thuộc địa đã nổ súng tiến công Đà Nẵng, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược nước ta, đến năm 1884 chúng đặt ách thống trị trên toàn lãnh thổ Việt Nam. Với truyền thống yêu nước và ý chí kiên cường, bất khuất, từ năm 1858 đến trước năm 1930 cả nước có hàng trăm cuộc khởi nghĩa, nhiều phong trào yêu nước chống Pháp đã nổ ra sôi nổi, liên tục, nhưng tất cả đều bị thực dân Pháp dìm trong biển máu vì chưa có đường lối cách mạng đúng đắn.

Trước cảnh nước mất nhà tan, Nhân dân ta sống trong cảnh làm thang nô lệ, ngày 05/6/1911 Người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành lấy tên là Văn Ba đã ra đi tìm đường cứu nước và chính Người đã tìm ra con đường cứu nước để giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người. Vì vậy, ngày 03/02/1930, Người đã chủ trì thành lập ra Đảng Cộng sản Việt Nam. Trải qua gần một thế kỷ với biết bao thăng trầm của lịch sử, con đường phát triển của đất nước có lúc quanh co, phức tạp. Song, dưới sự lãnh đạo tài tình sáng suốt của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu, cách mạng Việt Nam đã vượt qua muôn vàng khó khăn, thách thức, tiến lên giành từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.

Ngay từ những ngày đầu còn non trẻ, Đảng ta đã thể hiện được vai trò lãnh đạo tiên phong của mình, đó là: lãnh đạo Nhân dân làm nên cao trào Xô Viết Nghệ Tĩnh năm 1930 – 1931, Cao trào cách mạng dân chủ năm 1936 – 1939, Cao trào cách mạng giải phóng dân tộc 1939 – 1945, mà đỉnh cao là thắng lợi của cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945 và việc khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà  - Nhà nước dân chủ công nông đầu tiên ở Đông Nam Á. Trải qua 9 năm trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945 – 1954), Đảng ta đã lãnh đạo quân và dân ta đấu tranh giữ vững thành quả cách mạng, làm nên chiến chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu, buộc thực dân Pháp phải ký Hiệp định Giơnevơ vào ngày 21/7/1954 để lập lại hòa bình trên toàn cõi Đông Dương.

Trong khi Nhân dân ta nghiêm túc thi hành Hiệp định Giơnevơ, thì địch đã tìm mọi cách để lật lọng. Vì vậy, từ năm 1954, dưới sự lãnh đạo của Đảng, dân tộc ta đồng thời thực hiện 2 nhiệm vụ chiến lược là xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và anh dũng kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược ở miền Nam. Đến năm 1975, bằng chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đã kết thúc thắng lợi, miền Nam hoàn toàn giải phóng, nước nhà hoàn toàn độc lập. Từ đó, Đảng lãnh đạo đưa cách mạng Việt Nam bước sang một thời kỳ mới – thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội trên phạm vi cả nước.

Mười năm đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội (1975- 1985) là thời gian Đảng ta tìm tòi mô hình chủ nghĩa xã hội cho phù hợp và từ trong thực tiễn, tư duy mới được hình thành. Nhờ thực tiễn quý báu đó, Đảng ta đề ra đường lối đổi mới toàn diện, bắt đầu từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI năm 1986. Đường lối đổi mới của Đảng được triển khai mạnh mẽ và ngày càng hoàn thiện từ đó đến Đại hội XIII của Đảng. Đến nay, trải qua gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới, chúng ta có thể tự hào và khẳng định rằng “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”, cụ thể: Quy mô nền kinh tế năm 2024 ước đạt 465 tỷ USD, tăng gần 100 lần so với năm 1986; ta thuộc nhóm 20 nước có quy mô thương mại hàng đầu thế giới; Việt Nam nằm trong nhóm 15 nước đang phát triển thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) lớn nhất thế giới; tăng trưởng kinh tế bình quân đạt trên 6,5%/năm, thuộc nhóm các nước có mức tăng trưởng cao trong khu vực và trên thế giới; thu nhập bình quân đầu người đến nay so với năm 1986 tăng gấp 60 lần, an ninh chính trị luôn giữ vững, đối ngoại mở rộng, ta đã gia nhập hầu hết các tổ chức kinh tế khu vực và thế giới, đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân được nâng lên rõ rệt… đất nước thật sự bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc để thực hiện thành công mục tiêu 10 chữ vàng trong xây dựng chủ nghĩa xã hội là: dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.